Koyun Otu Nedir?
Koyun otunun Latince ismi Agrimonia Eupatoria’dır. Gülgiller familyasına ait bir bitkidir. Ana vatanı İngiltere olan bitki Kanada, ABD ve Kuzey Avrupa ülkelerinde kendiliğinden yetişir. Koyu yeşil yaprakları olan bitkinin uzun dalları üzerinde, küçük sarı çiçekler açar. Boyu 80 cm’ye kadar uzayabilen çok yıllık otsu bitkidir.
Çengel şeklinde meyveleri vardır. Alkali toprak özelliğini seven koyun otu, bileşiminde acı madde, müsilaj, tanen ve phytosterol barındırır. Bitkinin toksik etkisinin olup olmadığı bilinmemektedir. Ülkemizde kasık otu, kuzu pıtrağı, kızılyaprak veya fıtık otu gibi isimlerle de anılır. Tohumları kalındır ve filizlenmek için soğuk havaya gereksinimi vardır.
Genel olarak güneşli ve yarı güneşli alanlarda yetişir. Bitkinin kullanımı Antik Yunan’a kadar gider. Koyun otu yapraklarının alt yüzü biraz tüylü olup hoş bir kokusu vardır. Sarı çiçekleri de salkım salkımdır. Bitkiden koyun otu çayı ve koyun otu ekstresi üretilir. İçerdiği çeşitli uçucu yağlar nedeniyle farklı ilaçların içeriğinde de yer alır.
Koyun Otu Bitkisi Nerede Yetişir?
Koyun otu bitkisi Türkiye’de neredeyse tüm bölgelerimizde yetişebilen bir bitkidir. Sulak ortamlarda, çayırlarda, yol kenarlarında ve ormanlarda kendiliğinden yetişir. Ülkemizin dışında Kuzey Avrupa ülkelerinde, Kanada ve ABD’de doğal olarak yetişmektedir. Bitkinin boyu, yetiştiği bölgenin coğrafi özelliklerine göre uzayarak bir metreye kadar yaklaşabilir.
Koyun otu ilkbaharda, mart ve nisan aylarında büyümeye başlar ve ağustos ayında boyu 10 cm yüksekliğe ulaşınca, kesilmek suretiyle toplanır. Parçalara ayrılan ve temizliği yapılan bitki, gölgelik bir ortamda güneş görmeden kurutulur. Kuruduktan sonra bütün olarak ya da ince şekilde kıyılarak ışık almayan bir yerde ve muhafazası içinde bir yıl süreyle saklanabilir.
Bitkinin kökü dışındaki bölümleri kullanılır. Çiçekleri, yaprakları ve sapları halk arasında ilaç yapımında kullanılarak tüketilir. En yaygın kullanım şekli ise çayıdır. Doğru koşullar altında kurutulan koyun otu bitkisi, ağzı kapalı cam kavanozda, loş, serin ve kuru ortamda muhafaza edilmeli, açıkta bırakılmamalıdır. Aktarlardan alırken de ağzı açık olarak sunulan çuvallarda satılıyorsa, kesinlikle tercih edilmemelidir.
Koyun Otu Faydaları Nelerdir?
Sağlık konusunda çok yararlı bir ot olduğu hakkındaki görüşler, yüzyıllar öncesine dayanır. İnsan sağlığa olan katkıları nedeniyle ona, “philanthropos” yani “insanlığa hayırlı” yakıştırması yapılmıştır. bitkiler.gen.tr
Yüzyıllardan bu yana Avrupa’da, özellikle gözlere şifa veren bitki olarak kullanılır. Geleneksel Çin tıbbında ise kanı temizlemek amaçlı kullanılan şifalı bitkilerden bir tanesidir. Koyun otu bitkisini tedavi amaçlı kullanmadan önce mutlaka bir doktora danışmak gerekir. İlaç kullananlar ve kronik hastalığı olanlar için bu durum çok önemlidir. Koyun otu faydaları hakkında şöyle bir sıralama yapılabilir:
Güçlü bir antioksidan olduğu için hücre yenileyici özelliği vardır. Bağışıklık sistemini güçlendirir.
Hazımsızlığa iyi gelir ve sindirim sisteminin düzenli çalışmasını sağlar.
Karaciğer fonksiyonlarını iyileştirici özelliği bulunur.
Kuru öksürüğü geçirir, boğaz ağrısını giderir, farenjit ve anjine karşı faydalıdır. Bademciklerdeki şişmelere karşı gargara olarak kullanımı tavsiye edilir.
Romatizma ağrıları için kullanımı oldukça yaygındır.
İshalin geçirilmesinde çok etkili bir ottur.
Enfeksiyonların giderilmesinde etkilidir. Ateş düşürücü etkisi vardır. Boğaz enfeksiyonları için tavsiye edilir.
İyi bir idrar söktürücü olduğu için tansiyon yüksekliğinde faydalı olabilir.
Fıtık şikayetlerini gidermek için de faydalıdır. Kasık şişmelerini indirir.
koyun otu
Koyun Otu Hangi Hastalıklara İyi Gelir?
Yüzyıllardan beri alternatif tıp alanında, birçok hastalığın tedavisinde kullanılmış bir ottur. Bitkiden hazırlanan jel ve kremler ise kaşıntılı cilt hastalıklarının tedavisinde kullanılır. Koyun otu bitkisi yukarıda sayılan faydalarının yanı sıra şu hastalıklara da iyi gelir:
Düzenli şekilde kullanılırsa kalp büyümesine iyi gelir.
Böbrek ve mesane rahatsızlıklarına karşı şifa verdiği konusunda görüşler vardır.
Sesini kullanan kişilerin (sunucu, tiyatrocu ve şarkıcı gibi) seslerini açmalarına yardımcı olur. Bu amaç için koyun otu gargarası önerilir.
Bitkiden yapılan merhem, varislere karşı şifalıdır.
Kadınlardaki vajinal akıntıyı azalttığı hakkında bilgiler vardır.
Gözlere şifa veren ot olarak göz nezlesine iyi gelir.
Merhemi hazırlanıp uygulandığında baldır çıbanlarına şifa verir. Ayrıca çeşitli yaraların tedavisinde de bu merhemden yararlanılır. Ağrıları azaltır.
Yaraları hızlı bir biçimde iyileştirir.
Aşırı adet kanamalarına ve yaralanmalardaki kanamalara iyi gelir. Kanamayı durdurur.
Akciğer büyümesine karşı şifalı bir bitkidir. Karaciğer ve dalak hastalıklarına karşı iyi gelir.
Kansızlığa karşı şifalı bir ot olduğu söylenir.
Koyun otunun kullanım şekilleri, lapa haline getirerek merhemini yapmak ve çayını hazırlayarak kullanmak biçiminde olur. Ayrıca banyo suyuna katılarak kullanılması da mümkündür. Ağız, diş eti ve boğaz iltihaplarında koyun otundan hazırlanan su ile gargara yapılması, önerilen bir başka kullanım biçimidir. Yemeği yapılarak kullanılan bir bitki değildir.
Koyun Otu Çayı Nasıl Demlenir? Nasıl Tüketilir?
Koyun otu çayı faydaları arasında şunlar bulunur. Sindirim sistemini rahatlatır, ishali kesmeye yardım eder. Hazımsızlık, şişkinlik ve mide ağrılarının giderilmesinde faydalı olur. Sindirimi kolaylaştırıcı özellikler ihtiva eder. Koyun otu çayı hazırlamak için bitkinin kurutulmuş yapraklarına ve çiçeklerine gereksinim vardır.
En basit tarifiyle çay şöyle hazırlanır: Bir bardak su bir kap içerisinde kaynatılır. Kaynayan suyun içine 1 veya 2 çay kaşığı kadar kurutulmuş kuyun otu bitkisi atılır ve ateş kapatılır. 10 – 15 dakika boyunca demlenmeye bırakılır. Bundan sonra karışım süzgeç yardımıyla süzülür ve çay hazır hale gelir. Bu bitkinin tadı biraz acıdır. Tatlandırmak için sadece bir tatlı kaşığı bal kullanabilirsiniz. Bitki çaylarının şekerle tatlandırılması doğru değildir.
Kür halinde uygulayacağınız koyun otu çayını, günde 3 bardak olmak üzere tok karnına tüketebilirsiniz. Doktor onayı aldıktan sonra içmeniz gerektiğini de unutmamalısınız.
Koyun Otu Bitkisinin Zararları Nelerdir?
Sürekli ilaç kullananlar ile hassas bünyeli ve alerjik yapılı kişilerin, koyun otu çayı kullanmaya başlamadan önce doktorlarıyla konuşup tavsiye almaları gerekir. Tüm bitki çayları gibi bu çayın da günde 3 bardaktan fazla tüketilmesi doğru değildir. Ayrıca uzun süreli kullanımı tavsiye edilmez. Kür halinde uygulanıp sonra ara verilmesi önemlidir.
Sindirim ve hazımsızlık sorunlarında bu çayı uzun süre kullanırsanız, bağırsaklarınızın tembelleşme ihtimali olabilir. İdrar söktürücü olduğu için tansiyon ilaçlarıyla birlikte kullandığınızda, aşırı tansiyon düşmeleriyle karşılaşabilirsiniz. Kan inceltici ilaçlarla birlikte kullanımı da sakıncalıdır.
Hamile kadınların koyun otu çayı tüketmesi ise tavsiye edilmez. Uzun süre kullanıldığında ciltte hassasiyete neden olabilir. Yapraklarının tazeyken sebze gibi tüketilmesi de doğru değildir. Koyun otu bitkisini aktarlarda, şifa marketlerde, internet üzerinden satış yapan bitki merkezlerinde bulabilirsiniz.